(Cadn.com.vn) - Ngày 2-5, người dân Mỹ đổ ra đường, vỡ òa trong niềm vui hạnh phúc khi nghe tin trùm khủng bố Osama bin Laden đã chết. Sau 10 năm chơi trò đuổi bắt với Mỹ, Osama Bin Laden đã “bại trận”.

Từ cuộc sống nhung lụa đến kẻ Hồi giáo cực đoan

Osama bin Laden sinh năm 1954, là một trong 54 người con của tỷ phú xây dựng Mohamed bin Laden.

Từ nhỏ, Osama bin Laden đã học cùng các học giả Hồi giáo bởi cha mẹ ông ta là những người nổi tiếng tuân thủ các quy định tôn giáo. Gia đình Bin Laden thậm chí bỏ tiền túi ra tu sửa các thánh đường ở Mecca và Medina, hai địa điểm linh thiêng nhất của đạo Hồi. Khi ông Mohamed qua đời trong một vụ tai nạn trực thăng năm 1968, Osama được thừa kế nhiều triệu USD, nhưng ít hơn so với ước tính 250 triệu USD. Tuy nhiên, vào những năm 1970, ngay khi đang theo học ngành kỹ sư dân dụng tại Đại học King Abdul Aziz ở Saudi Arabia, Osama giác ngộ lý tưởng chiến binh Hồi giáo và viện trợ tiền cho tổ chức giúp các chiến binh Hồi giáo chiến đấu chống lại Liên Xô.

Việc Liên Xô can thiệp quân sự vào Afghanistan vào cuối năm 1979 trở thành bước ngoặt lớn trong cuộc đời Osama. Bước qua cuộc sống nhung lụa ở quê nhà, Osama đến Afghanistan và tham gia cuộc nổi dậy của các chiến binh Hồi giáo chống quân đội Liên Xô. Trong suốt thời kỳ quân đội Liên Xô đóng tại Afghanistan vào thập niên 1980, Osama tham gia lực lượng nổi dậy do Mỹ hỗ trợ và sáng lập nên Al-Qaeda (tiếng Arab nghĩa là căn cứ). Dấu ấn sự nghiệp của Osama xảy ra vào năm 1990 khi quân đội Mỹ đổ bộ lên vùng đất linh thiêng Saudi Arabia - nơi nhà tiên tri Muhammad đã sinh ra đạo Hồi- nhằm đánh đuổi Iraq ra khỏi Kuwait trong cuộc chiến vùng vịnh. Bin Laden đã cố gắng thuyết phục chính phủ cho phép đưa quân giúp bảo vệ Saudi Arabia nhưng bị chính quyền phớt lờ. Osama rất oán hận, lên tiếng chỉ trích chính phủ Riyadh và Mỹ.

Do những chỉ trích nhằm vào Osama gây quá nhiều rạn nứt trong nội bộ chính phủ Saudi Arabia, ông ta bị tước quốc tịch Saudi Arabia sau đó cùng những người ủng hộ rời đất nước để tới Sudan vào năm 1991. Tại Sudan, Al-Qaeda bắt đầu trở thành mạng lưới khủng bố nổi tiếng.

Trùm khủng bố Osama bin Laden. Ảnh: AP

Những vụ tấn công và 10 năm bị săn lùng

Năm 1993, Trung tâm thương mại thế giới (WTC) ở New York bị đánh bom làm 6 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương. Bin Laden được báo giới điểm tên. Chủ mưu vụ tấn công Ramzi Yousef sau này cũng thừa nhận, có quan hệ chặt chẽ với Al-Qaeda.

Theo đề nghị của Mỹ, Sudan quyết định trục xuất Bin Laden về Saudi Arabia trong năm 1996, nhưng Riyadh từ chối tiếp nhận Bin Laden vì lo sợ làm mất ổn định đất nước. Bin Laden quay lại Afghanistan, nhận được sự che chở của tổ chức Taliban vốn đang lãnh đạo quốc gia này. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn CNN vào năm 1997, Bin Laden tuyên bố thánh chiến chống lại “kẻ thù số 1” là Mỹ. Bin Laden bắt đầu nhắm vào các mục tiêu Mỹ ở Saudi Arabia. Ngoài vụ tấn công “thành công ngoài mong đợi” 11-9-2001 nhằm vào nước Mỹ, Osama còn chủ mưu cho một chuỗi các cuộc tấn công - bao gồm vụ đánh bom năm 1998 vào đại sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania và vụ đánh bom năm 2000 vào tàu chiến USS Cole ở Yemen…

Sau vụ khủng bố ngày 11-9-2001, Mỹ mở cuộc săn lùng quy mô nhất trong lịch sử để tiêu diệt Osama bin Laden – kẻ đã giết chết gần 3.000 người ở New York, Washington và Pennsylvania và tạo ra một lỗ hổng an ninh nước Mỹ. Mặc dù bị Mỹ và phương Tây ví như “hiện thân của cái ác”, song Osama lại được một số tín đồ Hồi giáo ngưỡng mộ và tôn thờ. Họ chấp nhận đầu quân về Al-Qaeda, tình nguyện tham gia thánh chiến chống lại Mỹ, phương Tây và thậm chí là cả chính phủ các nước Arab mà Osama coi là “kẻ ngoại đạo”. Những vụ tấn công của Osama bin Laden chính là một trong những chuỗi nguyên nhân khiến Mỹ mở cuộc chiến nhằm vào Afghanistan năm 2001 và sau đó là Iraq năm 2003 và một cuộc chiến tranh bí mật chống lại các tín đồ Hồi giáo cực đoan trên tất cả châu lục, ngoại trừ… Nam Cực. Toàn bộ hệ thống tình báo của Mỹ được đại tu để chống lại mối đe dọa của khủng bố trong nước.

Hầu hết các thủ lĩnh hàng đầu của Al-Qaeda đã bị tiêu diệt hoặc bị bắt từ sau vụ khủng bố 11-9-2001. Tuy nhiên, Osama bin Laden vẫn là một “ẩn số”. Hồi tháng 12-2009, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates từng cho biết, Washington không xác định được hành tung của Osama bin Laden trong vòng nhiều năm.

Ký ức Tora Bora

Tuy nhiên, khi Mỹ bắt đầu mở cuộc chiến tranh ở Afghanistan, Al-Qaeda bị suy yếu khi nhiều chiến binh bị giết hoặc bị bắt. Bin Laden cũng biến mất. Một số báo cáo nói rằng, ông ta suýt mất mạng trong cuộc tấn công của Mỹ vào cuối năm 2001 khi ông và các lực lượng trung thành đang vượt núi Tora Bora để vào biên giới Pakistan.

Diễn tiến quá trình giết Osama bin Laden Theo Kênh truyền hình Al Jazeera, vào ngày 2-6-2009, Giám đốc CIA đã báo cáo các dấu hiệu nơi trú ẩn của Osama bin Laden cho Tổng thống Obama trong một bản ghi nhớ. Các điệp viên đã bám theo nơi trú ẩn và mọi di chuyển của Osama bin Laden và đồng bọn. Tổng thống đã  thường xuyên tham vấn giữa các cơ quan tình báo NSC, CIA, Bộ Quốc phòng và Tham mưu. Tổng thống đã tích cực tham gia vào việc xem xét mọi khía cạnh của hoạt động. 8 giờ 20 ngày 29-4, Tổng thống đã quyết định thực hiện kế hoạch tác chiến. 14  giờ ngày 1-5, Tổng thống gặp các Giám đốc thuộc cộng đồng tình báo Mỹ để xem xét kế hoạch hành động cuối cùng. 15 giờ 32 ngày 1-5 (giờ Washington), Tổng thống trở về phòng cho một cuộc họp bổ sung.  3 giờ 50, Tổng thống là người đầu tiên biết được rằng mục tiêu đã dự kiến được xác định. 7 giờ, Tổng thống Obama chính thức tuyên bố rằng Osama bin Laden, đã bị giết. 7 giờ 01, Tổng thống biết được rằng quân đội Mỹ đã có được xác của Osama bin Laden. L.D.N

Nhưng việc Mỹ mở cuộc chiến ở Iraq năm 2003 đã tạo ra một “làn sóng tân binh” cho Al-Qaeda do cộng đồng Hồi giáo trên khắp thế giới gia tăng phản đối Mỹ. Được Taliban tại Afghanistan bảo vệ ở phía tây bắc Pakistan, Bin Laden cũng đã xây dựng quan hệ với một loạt các nhóm chiến binh ở Nam Á và ủng hộ một cuộc nổi dậy đẫm máu của Taliban ở Pakistan chống chính quyền Islamabad. Trong lúc đó, Al-Qaeda liên tiếp bị cáo buộc chủ mưu các vụ tấn công từ Indonesia và Pakistan cho đến Iraq, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Kenya, Morocco, Algeria, Mauritania, Tunisia, Saudi Arabia, Yemen, Tây Ban Nha, Anh và Somalia. Việc Mỹ và phương Tây thắt chặt an ninh cũng như mở rộng cuộc tấn công khủng bố khiến Al-Qaeda lại suy yếu dần. Theo các chuyên gia, nhiệm vụ thành công cuối cùng ở Al-Qaeda dưới bàn tay “đạo diễn” Osama bin Laden là vụ đánh bom London năm 2005 làm 52 người thiệt mạng. Các phần tử cực đoan manh nha trỗi dậy và liên tiếp mở các cuộc tấn công khủng bố ở Mỹ trong năm 2009-2010 nhưng bất thành.

Trong một thông điệp đưa ra năm 2006, Osama bin Laden ám chỉ đến việc Mỹ đang ráo riết săn lùng mình đồng thời nêu quyết tâm: “Tôi xin thề sẽ không phải chết, nhưng phải là một người đàn ông tự do”. Nhưng ông ta không thể bảo vệ lời thề của mình.

Thanh Văn

Mỹ ăn mừng khi trùm khủng bố Osama bin Laden bị tiêu diệt Trong bài phát biểu trên truyền hình ngày 1-5 (2-5, giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết, nước này đã tiêu diệt trùm khủng bố Al-Qaeda Osama bin Laden, chỉ huy tấn công khủng bố kinh hoàng nhằm vào nước Mỹ ngày 11-9-2001. Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Obama nói: “Đêm nay, tôi có thể thông báo với người dân Mỹ và với thế giới rằng Mỹ đã tiến hành một chiến dịch và qua đó tiêu diệt được Osama bin Laden, thủ lĩnh Al-Qaeda, kẻ khủng bố chịu trách nhiệm về cái chết của hàng nghìn người vô tội, cả đàn ông, phụ nữ và trẻ em”. Theo ông Obama, kẻ bị truy nã gắt gao nhất trên thế giới này đã bị tiêu diệt tại một khu nhà tại thành phố Abbottabad, cách Islamabad khoảng 150km về phía bắc, trong một chiến dịch ngày 1-5, được tiến hành sau khi hợp tác với Pakistan.  Người Mỹ tụ tập ăn mừng khi nghe tin Bin Laden đã chết. Ảnh: AP Khi tin tức lan truyền cái chết của Osama bin Laden, đồng USD tăng trở lại từ mức thấp trong 3 năm qua. Trong khi đó, đám đông tụ tập bên ngoài Nhà Trắng ở thủ đô Washington để chào mừng. Hàng ngàn người đã đổ xô đến khu Ground Zero vui mừng cái chết của Osama. Cảnh sát trưởng New York Raymond Kelly gọi cái chết của Osama là “sự kiện quan trọng” cho các gia đình của 3.000 nạn nhân của vụ khủng bố năm 2001 bởi Al-Qaeda. Cựu Tổng thống Mỹ G.W.Bush gọi cái chết của Osama là một “thành tích” của chính quyền Mỹ. Một tổ chức Hồi giáo hàng đầu của Mỹ hoan nghênh việc giết Osama và nói rằng, y là một mối đe dọa cho nước Mỹ và thế giới. Tuyên bố của  Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết, giết chết Osama bin Laden là “một cột mốc quan trọng” trong cuộc chiến chống khủng bố, nhưng kêu gọi thế giới tiếp tục chiến đấu chống lại Al-Qaeda. Còn Mark Kimmit, một nhà phân tích quân sự của Mỹ nói rằng, Osama chết “không phải là kết thúc của chủ nghĩa khủng bố, nhưng kết thúc của chương một”. Tuy nhiên, đó là một thành công lớn cho Tổng thống Mỹ Barack Obama và nhóm an ninh quốc gia của Mỹ. Barack Obama đã làm tốt hơn người tiền nhiệm của mình, khi George Bush đã nhiều lần tuyên bố sẽ mang đến công lý cho các nạn nhân của cuộc tấn công vào New York và Washington ngày 11-9-2001, nhưng ông ta không làm được trước khi rời nhiệm sở vào đầu năm 2009. Lê Diệu Nguyên